Już dziś Światowy Dzień Zdrowia. Trudno o lepszą okazję, aby zadbać o swoje zdrowie i wykonać badania w celu wykrycia zakażenia HBV i HCV.
Światowy Dzień Zdrowia (z ang. World Health Day) został ustanowiony w 1950 roku i obchodzony jest 7 kwietnia, a więc w rocznicę założenia Światowej Organizacji Zdrowia (z ang. WHO – World Health Organization). Celem obchodów jest zwrócenie uwagi na najważniejsze i często pomijane problemy zdrowotne na całym świecie. Każdego roku Światowemu Dniu Zdrowia przyświeca inne hasło, wśród dotychczasowych były np.[1]:
- 2005 r. – Niech każda matka i dziecko będą najważniejsi
- 2006 r. – Wspólna praca dla zdrowia
- 2008 r. – Chrońmy zdrowie przed wpływem zmian klimatycznych
- 2012 r. – Aktywne starzenie się: dobre zdrowie przedłuża życie
- 2016 r. – Cukrzyca
W 2021 roku Światowy Dzień Zdrowia przebiega pod hasłem „Budowanie sprawiedliwszego i zdrowszego świata” (z ang. „Building a fairer, healthier world”)[2]. WHO w kontekście pandemii COVID-19 – która pogłębia nierówności w zdrowiu – zwraca uwagę na zwiększenie powszechności i dostępności do ochrony zdrowia. Choć prawo do zdrowia jest podstawowym Prawem Człowieka[3], w dzisiejszym świecie wiele osób żyje w środowisku, które nie umacnia zdrowia. Musimy pamiętać, że zdrowie to nie tylko brak choroby czy niepełnosprawności, ale całkowity dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny[4]. Wśród czynników warunkujących zdrowie wyróżniamy, miedzy innymi: dochody, warunki mieszkaniowe, wykształcenie, możliwości zatrudnienia, warunki nauki i pracy, odżywianie, dostęp do czystej wody i powietrza, jak również dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej. Czynniki te przekładają się bezpośrednio na nasze zdrowie, możliwość uniknięcia chorób czy przedwczesnej śmierci. Dlatego też tegorocznym hasłem WHO chce zwrócić uwagę światowych przywódców, aby dążyli oni do zapewnienia warunków życia i pracy pozwalających na zachowanie zdrowia.
Sprawdź stan swojego organizmu w Światowy Dzień Zdrowia
Obchody Światowego Dnia Zdrowia są doskonałą okazją nie tylko do przypomnienia, jak ważna jest troska o swój stan zdrowia, ale także podkreślenie wagi wykonywania badań. Pamiętajmy, że każdy z nas jest odpowiedzialny nie tylko za siebie, ale i za swoich bliskich. Obierane działania mogą zaszkodzić lub pomóc osobom, z którymi żyjemy, mieszkamy czy spędzamy czas. Dlatego też odpowiedzialność za zdrowie obejmuje znacznie szerszy zakres i nie tylko opiekę zdrowotną, jak początkowo mogłoby się wydawać.
W przypadku zakażeń wirusem HBV i/lub HCV pod pojęciem profilaktyki należy rozumieć dwojakie działania. Po pierwsze jest to zapobieganie i minimalizowanie narażenia na możliwość zakażenia oraz wykonywanie szczepień, jednak tylko przeciw WZW B, które wywołuje wirus HBV. Po drugie natomiast w obszar profilaktyki wpisuje się również testowanie, czyli wykonywanie badań w kierunku zakażenia. Dzięki temu możliwe staje się szybsze włączenie do programu leczenia, co zwiększa szansę zapobiegnięcia poważnym uszkodzeniom wątroby i redukuje ryzyko wystąpienia raka wątrobowokomórkowego.
WHO opracowało w 2016 roku strategię eliminacji zakażeń HCV i HBV, która zakłada ich całkowite wyeliminowanie do 2030 roku[5]. Ujmując najkrócej, proces eradykacji zakażeń sprowadza się do trzech typów działań:
- Zapobieganie,
- Testowanie,
- Leczenie.
Czy wiesz, że…
…w Polsce ruszył pilotażowy program profilaktyki nowotworów wątroby, dzięki któremu możesz wykonać bezpłatne badania?
Jak wykonać badania?
Od pewnego czasu działa „Pilotażowy program profilaktyki nowotworów wątroby poprzez wczesne wykrywanie przewlekłych zakażeń HCV i HBV u dorosłych mieszkańców Polski”. Dzięki tej akcji możliwe stało się wykonanie szybkich testów w kierunku zakażeń wirusami zapalenia wątroby typu B i C w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Program realizowany jest na terenie sześciu województw: pomorskiego, warmińsko-mazurskiego, kujawsko-pomorskiego, małopolskiego, świętokrzyskiego oraz podkarpackiego.
Jak dołączyć do programu? Pierwszym krokiem jest umówienie się na wizytę kwalifikującą z lekarzem POZ, podczas której przeprowadzony zostanie wywiad i ocena, czy pacjent spełnia kryteria kwalifikacji do programu. Po spełnieniu określonych warunków, lekarz na miejscu przeprowadzi szybki test przesiewowy w kierunku zakażenia HBV i/lub HCV – samo badanie polega na pobraniu krwi z palca. Całość nie powinna zająć więcej niż 20 minut.
Jeżeli wynik będzie dodatni, lekarz skieruje pacjenta na badanie potwierdzające zakażenie, omówi wyniki testu i wyjaśni, na czym będzie polegało leczenie, a badany otrzyma dane do koordynatora pacjenta lub organizacji koordynującej wsparcie. Ponadto pacjent zostanie skierowany do specjalistycznej opieki zdrowotnej, gdzie zostanie objęty odpowiednią opieką medyczną. Więcej informacji na temat programu badań wykrywających zakażenia HCV i HBV znajdziesz tutaj: https://watrobanieboli.pzh.gov.pl/o-programie/jak-skorzystac-z-programu/.
W przypadku zakażeń wirusami HBV i HCV wczesne wykrycie jest istotne, gdyż często przebiega ono bezobjawowo, co wielokrotnie opóźnia rozpoznanie. To z kolei może doprowadzić do poważnych uszkodzeń wątroby (włóknienie, marskość wątroby) czy wystąpienia raka wątrobowokomórkowego. Pamiętaj – jesteśmy odpowiedzialni za siebie, ale i za innych, a wczesne wykrycie zakażenia pozwala również na zmniejszenia ryzyka zakażenia wirusem HBV lub HCV innych osób.
[1] https://www.euro.who.int/en/about-us/whd/past-themes-of-world-health-day
[2] https://www.who.int/campaigns/world-health-day/2021
[3] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/human-rights-and-health
[4] Definicja zdrowia wpisana jest w Konstytucję WHO, która dostępna jest tutaj: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19480610477
[5] https://www.who.int/hepatitis/strategy2016-2021/ghss-hep/en/